Zespół badaczy z 12 krajów, kierowany przez prof. Todda Pezzutiego z Uniwersytetu Adolfo Ibáñeza w Chile, przeprowadził szeroko zakrojone badania nad tym, co oznacza bycie „cool”. Ujawnili co decyduje o tym, że dana osoba jest odbierana jako „fajna”. Eksperymenty prowadzone od 2018 do 2022 roku objęły tysiące respondentów z różnych kultur, od Stanów Zjednoczonych po Koreę Południową, od Hiszpanii po Nigerię.
Badacze prosili uczestników, by wyobrazili sobie osobę, którą uważają za „fajną” lub przeciwnie – „niefajną”. Następnie analizowali ich odpowiedzi, osobowość i wartości przypisywane takim osobom. Wynik? Okazało się, że „fajni ludzie” na całym świecie mają ze sobą więcej wspólnego, niż ktokolwiek przypuszczał.
Sześć cech, które decydują o tym, że jesteś „cool”
Według zespołu Pezzutiego, bycie postrzeganym jako „cool” wiąże się z sześcioma uniwersalnymi cechami:
- Ekstrawertyczność – otwartość na ludzi, towarzyskość i energia.
- Hedonizm – umiejętność czerpania radości z życia.
- Siła i odwaga – zdolność do podejmowania ryzyka i działania mimo przeciwności.
- Otwartość na nowe pomysły – gotowość do eksperymentowania i poszukiwania nowych rozwiązań.
- Autonomia – niezależność w myśleniu i działaniu.
- Społeczny magnetyzm – naturalna charyzma, dzięki której ludzie lgną do danej osoby.
Jak podkreśla prof. Pezzuti, to właśnie autonomia i odwaga najczęściej odróżniają „fajnych” ludzi od tych „dobrych”, konformistycznych i zbyt ugodowych.
W kulturze masowej pojęcie „cool” często utożsamiane jest z byciem miłym, pomocnym czy lojalnym. Jednak naukowcy zauważyli wyraźną różnicę: osoby „dobre” są zwykle konwencjonalne i przewidywalne, podczas gdy „fajni” potrafią łamac schematy i przesuwać granice. Badanie pokazuje, że „fajność” ma w sobie element buntu, ale też silną wewnętrzną spójność. To osoby, które wiedzą, kim są – i nie boją się tego pokazać.
Jak zmieniało się pojęcie „cool” na przestrzeni lat
Termin „cool” pojawił się po raz pierwszy w afroamerykańskich subkulturach i środowiskach artystycznych. W latach 60. XX wieku stał się symbolem kontrkultury, wolności i indywidualizmu. Z czasem „cool” zaczęło oznaczać nie tylko opanowanie, ale także niezależność emocjonalną i społeczną odwagę.
Współcześnie, jak zauważają badacze, pojęcie to odrywa się od stereotypów. Nie chodzi już o bycie chłodnym czy niedostępnym – ale o autentyczność i wewnętrzną siłę. To dlatego osoby, które nie boją się okazywać emocji, są dziś częściej postrzegane jako „cool”.
Dlaczego ludzie chcą być postrzegani jako „cool”
Prof. Pezzuti podkreśla, że „fajność” ma konkretne społeczne korzyści:
– Ludzie chcą być „cool”, bo to zwiększa ich szanse na akceptację, przynależność do grupy i wpływ na innych – tłumaczy naukowiec.
Osoby postrzegane jako „fajne” są częściej słuchane, mają większą pewność siebie i lepiej odnajdują się w relacjach międzyludzkich. Bycie „cool” przekłada się więc nie tylko na życie towarzyskie, ale i zawodowe.
Najciekawsze w odkryciach zespołu Pezzutiego jest to, że pojęcie „fajności” jest niemal identycznie rozumiane w różnych kulturach. Bez względu na to, czy mowa o Azji, Europie, Afryce czy Ameryce Południowej – te same sześć cech pojawia się jako kluczowe.
Oznacza to, że bycie „cool” jest uniwersalnym językiem społecznym, który przekracza granice i różnice kulturowe. W świecie, w którym autentyczność jest coraz bardziej ceniona, „fajni ludzie” wyróżniają się właśnie dzięki temu, że pozostają sobą – bez względu na presję otoczenia.
